Aanhoudende pijn-  en vermoeidheid

Als er na een ongeval, ook andere onprettige stressvolle gebeurtenissen plaatsvinden: er gaat bijvoorbeeld iets mis in het ziekenhuis waardoor je extra geraakt bent, kan je beschermsysteem de pijn extra goed ‘aanleren’: het gaat overbeschermen waardoor pijn langer aanhoudt dan nodig voor het herstel van je lichaam. Het beschermsysteem ‘vergeet’ dan simpelweg terug te schakelen naar normale bescherming en je blijft langer dan voor het lichamelijk herstel nodig is, pijn houden.

Als je vóór het ongeval een stressvolle periode doormaakte, kan zelfs een relatief klein ongelukje ervoor zorgen dat het beschermsysteem in overbescherming blijft. Dit voel je in je lijf maar is feitelijk een beschermmaatregel gericht op je persoon: op het moment dat de pijn zou verdwijnen, zou je wellicht opnieuw weer ‘vol’ gaan.

Sommige overtuigingen en gedragingen die meestal een oorsprong hebben in je jeugd, kunnen ertoe leiden dat je je eigen behoefte, je wil en verlangens wegdrukt. Misschien herken je een aantal van de onderstaande gevoelens en gedragingen:

• Graag goed of aardig gevonden willen worden;
• Je regelmatig schuldig voelen;
• Perfectionisme;
• Streng zijn voor jezelf;
• Hoge verwachtingen hebben van jezelf;
• Groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben;
• Onzeker zijn over jezelf;
• Veel behoefte hebben aan controle;
• Angst voor conflicten;

• Neiging om gevoelens en gedachten binnen te houden;
• Niet of moeilijk voor jezelf opkomen;
• Moeite met spanningen loslaten;
• Je vaak zorgen maken;
• Piekeren;
• Verantwoordelijkheden van anderen op je nemen.

Je kunt dit een tijd volhouden, tot er voor jezelf een ongezonde situatie ontstaat. Als je jouw lichamelijke gevoelens niet opmerkt of je eigen behoeftes negeert, zal uiteindelijk jouw beschermsysteem ‘aan de bel trekken’ en je in feite tegen jezelf in bescherming nemen. Dit kan zich uiten in allerlei lichamelijke signalen, bijvoorbeeld: vermoeidheid, pijn, huidproblemen, aansturingsproblemen (armen, benen) of griepachtige verschijnselen maar ook in mentale klachten: je moeilijk kunnen concentreren, vergeetachtigheid, prikkelbaar zijn, angstig en/of somber zijn. 

Ben je in aanraking geweest met (fysiek) geweld of seksueel misbruik, disfunctionerende gezinssituaties, emotionele verwaarlozing en/of misbruik, opgroeien in armoede, geweld in het gezin, pesten op school of tijdens je werk?

Bovenstaande voorbeelden van stressoren veroorzaken chronische stress wanneer je als kind of volwassene onvoldoende steun krijgt vanuit je omgeving. Uit internationaal onderzoek door Felitti (1998) blijkt dat de kans op stress gerelateerde lichamelijke, sociale en psychische problemen op latere leeftijd rechtstreeks verband houdt met het aantal negatieve ervaringen in de kindertijd (zij noemen dat de ACE- score). Het staat voor Adversive Childhood Experiences. Bijna 40% van de 17.000 deelnemende personen van middelbare leeftijd in de sociale middenklasse, scoorde twee of meer negatieve jeugdervaringen. Één op de acht scoorde vier of meer negatieve jeugdervaringen. Er wordt door hulpverleners zelden gevraagd naar stressvolle gebeurtenissen.

Bron artikel Felitti 1998: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9635069/